Binaların acil durumlar için en hızlı ulaşılacak ve tahliyeyi gerçekleştirecek birimleri arasında olan yangın merdiveni hangi amaçla kullanılır, bilmek, öğretmek ve uyarmak gerekmektedir. Günümüzde çok uzun süre lazım olmadığı için kullanılmayan yangın merdivenleri bazen amacı dışında kullanılabilmektedir. Bu konuda yönetmeliklerin kesin talimatı vardır ve yangın merdivenleri amaçları dışında kullanılamaz. Gerek resmi dairelerde gerek özel işletmelerde, gerek apartmanlarda gerekse okul ve yurt gibi yerlerde amacı dışında kullanılan yangın merdiveninin nelere yol açabileceği hakkında öngörülü olmak hayata kurtaracaktır.

Yangın merdivenlerinin üç temel görevi vardır:

• Yangın esnasında güvenli şekilde kaçışı sağlamak
• Doğal afetlerde veya diğer acil durumlarda güvenli kaçışı sağlamak
• Tahliyeyi kolaylaştırarak müdahale ekiplerine zaman kazandırmak

Bu üç önemli işlev de hayat kurtarıcı özelliklerdir. Yangın sırasında insanların en yakın merdivenden dışarı kaçmak istemesi hayatta kalma refleksine dayalı bir davranıştır. Acil durumlarda insan panik yapar ve en yakın çıkış noktasını arar. Özellikle yangınlarda ana merdivenlerin dumanlar kaplı olması veya ana merdivenlere giden koridorlardan geçişin mümkün olmaması, havalandırmaya sahip yangın merdiveninin kullanılmasının sağlıklı olduğunu gösterir.

Sadece yangınlarda değil, deprem ve sel gibi durumlarda da yangın merdivenlerinin kullanılabildiği görülür. Binada kalmanın tehlikeli olduğu durumlarda yangın merdiveninden acil şekilde çıkış yapılması kolay olmaktadır. Sadece doğal afetlerde değil, diğer acil insani durumlarda da yangın merdivenlerinin önemli bir işleve hizmet ettiği görülür.

Yangınlarda binadan çıkışı sağlıklı şekilde sağlayan ve insanların tahliye edilerek binaya müdahalenin başlamasını gerektiren durumlar için de merdivenlerin işlevi tartışılamaz.

Yangın Merdivenin Amacı Dışında Kullanılması

Yangın merdiveninin amacı dışında kullanılması ile ilgili online platformlarda birçok örnek görülmektedir. Yangın çıkmaz düşüncesiyle yangın merdivenlerine eşya doldurulması, acil durumlar haricinde günlük kullanıma açık olması gibi durumlar hem acil durumlarda kullanılmasını zorlaştırır hem de amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde cezaya neden olur.

Binaların yangından korunması hakkında yönetmelikler ve diğer bağlayıcı mevzuata göre yapılacak denetimlerde yangın merdivenlerinin ve yangın kapılarının işler halde olmasına büyük önem verilmektedir. Özellikle ülkemizde meydana gelen birkaç talihsiz olayda, yangın kapıları ile merdivenlerinin kullanım dışında olması büyük yankı uyandırmıştır. Yangın kapısı ve yangın merdivenlerinin acil durumda kullanılamaması, ister ihmal olsun ister başka bir sebepten kaynaklansın can kayıplarına yola açar. Bu yüzden yangın merdivenlerinin amacı dışında kullanılmasına mani olmak gerekir.

Yangın Merdivenini Gereksiz Kullanmanın Cezası

Yangın merdivenlerinin gereksiz kullanımı konusunda eyleme göre düzenlenmiş net bir ceza yoktur. Ancak yangın merdiveni bulundurmanın zorunlu olduğu binalarda olmaması veya merdivenin kullanımını imkansız hale getirecek durumlara sebebiyet verilmesi cezai müeyyide ile sonuçlanabilir. Can kaybına yol açacağı için en büyük ceza kasten adam öldürme şüphesiyle bile sonuçlanabilir. Kilitli kalan kapılar, bakımı yapılmadığı için işlev gösteremeyen merdivenler sorumlu kişilerin cezalandırılmasına neden olabilir.

Vicdani olarak da kalabalık insan gruplarının çalıştığı, ikamet ettiği veya geçici bir süreyle de olsa bulunduğu binalarda, yönetmeliklere de uygun olacak şekilde yangın merdiveni bulundurulması gerekir. Bu konuda yapı inşa firmalarının veya resmi makamların yapacağı denetimlerde rastlanan bir ihmal cezayla karşılık bulabilir.

Örneğin büyük bir hastanenin veya okulun yangın merdivenin işler halde olmamasının doğuracağı felaketleri, yangın yaşanmadan önce öngörebilmek gerekir. Bu konuda yetkin yangın merdiveni firmalarından inceleme desteği alınması, profesyonel bir bakış açısıyla binanın yangından korunması için gerekli önlemlerin alınıp alınmadığının tespiti önemlidir. Bu yüzden sektöründe deneyimli yangın firmaları ile işbirliği yaparak çözüm ortaklığı geliştirilmesi gerekir.